نظرات و دیدگاه‌های خود را برایمان ارسال کنید
- دکتر عبدالرحمن مصلح
مقدمه
هم‌زمان با گسترش فضای مجازی، بحث مدیریت و کنترل این فضا و به‌ویژه مدیریت سکوهای ارتباطی هم به میان آمده است. از آنجا که مالکیت و مدیریت سکوهای ارتباطی در اختیار دشمن بوده است، در هنگامه فتنه و آشوب، نقش این ابزار ارتباطی در زمینه‌سازی برای نفوذ دشمن، به‌مراتب روشن‌تر شده است. مدیریت فضای مجازی و کنترل روش‌های ارتباط و نظارت بر محتواها و ابزارهای ارتباطی، از جمله مسائل مهمی است که همیشه و به‌خصوص در زمان‌هایی که امنیت جامعه به خطر افتاده، مورد توجّه قرار گرفته است. همچنین در عصر حاضر به خصوص سال های اخیر با توجه به رشد روز افزون استفاده کنندگان از اینترنت و رسانه های اجتماعی و همچنین ابزارهای نوین اتصال به اینترنت در جهان مواجه هستیم که مردم کشور ایران نیز در استفادع از این فناوری ، همگام با جهان پیش می رود .
سالیانی است که مسئله مدیریت فضای مجازی، به‌ویژه مدیریت سکوهای ارتباطی، به عنوان یک مسئله مهم و اساسی خودنمایی می‌کند. مسائلی مانند: مدیریت فضای مجازی، محدودسازی دسترسی‌ها، ایجاد دسترسی‌های آزاد، آموزش سواد رسانه و ده‌ها موضوع دیگر، از مهم‌ترین مباحث در این مقوله‌اند که گاهی در قالب دوگانه‌هایی متضاد و غیرقابل‌جمع مطرح می‌شوند؛ دوگانه‌هایی مانند: مدیریت یا کنترل‌گری، آزادسازی یا تولید محتوای گفت‌وگوها و موضوعاتی نظیر آن، از جمله موضوعاتی است که سردرگمی‌هایی را بر فضای اندیشه‌ای نخبگانی و سیاست‌های اعمالی مدیران ایجاد کرده است. البته این موضوع، آسیب‌ها و مشکلاتی را هم برای اقتصاد، فرهنگ، دیانت و امنیت کشور و افراد جامعه پدید آورده است.
بالاترین هدف از استقرار مدیریت بحران در یک سازمان یا دستگاه اجرایی، کاهش یا حذف خسارات ناشی از بحران است. تجربه نشان داده بهترین و شاید کم هزینه ترین راهکار در این سیستم مدیریتی، پیشگیری از وقوع بحران (به عنوان یکی از مراحل چهارگانه مشهور مدیریت بحران) و حاکمیت تفکر «مدیریت ریسک» به جای «مدیریت بحران» است. مراحل چهارگانه در مدیریت بحران بدین شرح است:
پیشگیری: مجموعه اقداماتی است که با هدف جلوگیری از وقوع حوادث یا کاهش آثار زیان‌بار آنها، میزان خطرپذیری جامعه را ارزیابی نموده و با مطالعات و اقدامات لازم، سطح آن را تا حد قابل قبول کاهش می دهد.
آمادگی: مجموعه اقداماتی است که توانایی جامعه را در انجام مراحل مختلف مدیریت بحران افزایش می دهد و شامل جمع‌آوری اطلاعات، برنامه‌ریزی، سازماندهی، ایجاد ساختارهای مدیریتی، آموزش، تأمین منابع و امکانات، تمرین و مانور است.
پاسخ (مقابله): انجام اقدامات و ارائه خدمات اضطراری به دنبال وقوع بحران است که با هدف نجات جان و مال انسان‌ها، تأمین رفاه نسبی برای آنها و جلوگیری از گسترش خسارات انجام می‌شود. عملیات مقابله شامل اطلاع رسانی، هشدار، جستجو، نجات و امداد، بهداشت، درمان، تأمین امنیت، ترابری، ارتباطات، فوریت‌های پزشکی، تدفین، دفع پسماندها، مهار آتش، کنترل مواد خطرناک، سوخت‌رسانی، برقراری شریان های حیاتی و سایر خدمات اضطراری ذیربط است.
بازسازی و بازتوانی: بازسازی شامل کلیه اقدامات لازم و ضروری پس از وقوع بحران است که برای بازگرداندن وضعیت عادی به مناطق آسیب دیده با در نظر گرفتن ویژگیهای توسعه پایدار، ضوابط ایمنی، مشارکت‌های مردمی و رعایت مسائل فرهنگی، تاریخی و اجتماعی منطقه آسیب دیده انجام می‌گیرد. بازتوانی نیز شامل مجموعه اقداماتی است که جهت بازگرداندن شرایط جسمی، روحی و روانی و اجتماعی آسیب‌دیدگان به حالت طبیعی به انجام می رسد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه 1
بحران 3
مشخصات بحران 8
تعریف واژه : حادثه ، اضطرار یا بحران 8
انواع حوادث و بحرانها : 14
ویژگیهای بحران: 14
مفهوم بحران سازمانی 15
مدیریت بحران 16
تهدیدها 19
فرصت ها 19
مدیریت بحران ، فرایندی سه مرحله ای 20
آمادگی پیش از بحران 20
واکنش به بحران 21
بازیابی پسابحران 22
هفت اصول مدیریت بحران از نگاه مک کارتی 23
اصل نیاز به اطلاعات: 23
کنترل ابزار در رسیدن به هدف: 23
برنامه ریزی شرایط اضطراری و توانمندی ها: 23
اصل ارتباط: 23
اصل مشروعیت: 24
اصل محدودیت هدف: 24
چرخه مدیریت بحران 24
تعریف پیشگیری 24
تعریف آمادگی 25
تعریف مقابله 25
تعریف بازسازی 26
مدیر بحران 26
وظایف و ویژگیهای مدیر بحران 27
راهکارهای جلوگیری از بحران 28
عناصر حیاتی توانایی مدیریت بحران موثر 30
رسانه های اجتماعی و مدیریت بحران 31
چرا فضای مجازی در دنیا «یله» نیست؟ 33
اینترنت: 34
مزایای فضای مجازی 35
1) دسترسی آسان و کم‌هزینه به اطلاعات 35
2) سرگرمی مناسب 36
3) تجارت آنلاین 36
4) اشتغال و کارآفرینی 37
دیگر مزایای فضای مجازی 37
مضرات فضای مجازی 37
1. به خطر افتادن سلامتی 38
2. از بین رفتن حریم خصوصی 38
3. اعتیاد و هدر دادن زمان 38
۴. کم رنگ شدن روابط خانوادگی و انزوای اجتماعی 39
درمان اعتیاد به فضای مجازی 39
راههای استفاده درست و کنترل‌شده از اینترنت: 40
1) مشخص کردن ساعات مشخص برای حضور در فضای مجازی: 40
2) ثبت زمان‌های استفاده از اینترنت: 40
3) برقرای ارتباط با دوستان و نزدیکان: 41
4) برای اوقات فراغت خود برنامه‌های متنوعی بچینید. 41
5) انتخاب مناسب شبکه اجتماعی 41
استراتژی های مدیریت بحران 48
استراتژی انفعالی 48
استراتژی واکنشی 49
استراتژی فعال 49
استراتژی فوق فعال 50
مرحله قبل از وقوع بحران چگونه است؟ 51
مرحله حین بحران چگونه است؟ 52
مرحله بعد از بحران چگونه است؟ 54
مثالهای کاربردی از رسانه ها در مدیریت بحران 57
تجربه جهان در حوزه کنترل و قانون‌مند‌‌سازی فضای مجازی 57
انگلستان کشور دوربین‌ها و رصد گران 58
آلمان و قوانین جدید بازدارنده 59
فرانسه مهد آزادی و کنترل و برخورد با فضای مجازی 59
چین؛ اقدامات زیربنایی و بومی‌سازی فضای مجازی 61
آمریکا سازنده فضای مجازی و کنترل‌ها 63
کارکرد رسانه های اجتماعی در بحران 71
الزامات مدیریتی 73
چالش های مدیریتی و رسانه های اجتماعی 75
سخن آخر 77
پیوست 79
منابع 90
نمایش بیشتر
بستن