مقدمه

در دنیای امروز، نظام بین‌الملل به طور پیوسته تحت تأثیر سیاست‌ها و اقدامات قدرت‌های بزرگ قرار دارد. یکی از بازیگران کلیدی در این عرصه، روسیه است که با تاریخچه‌ای پیچیده و تأثیرگذار، همواره نقشی برجسته در تحولات جهانی ایفا کرده است. کتاب حاضر با عنوان «بازتاب‌ها و پیامدهای استراتژیک سیاست خارجی روسیه بر نظام بین‌المللی»، به بررسی عمیق و جامع این نقش و تأثیرات آن می‌پردازد.

سیاست خارجی روسیه، با تکیه بر میراث تاریخی، ژئوپلیتیک و اهداف راهبردی خود، همواره به عنوان عاملی مهم در شکل‌دهی به نظم جهانی محسوب شده است. این سیاست‌ها و تصمیمات، نه تنها بر روابط دوجانبه و چندجانبه بین کشورها تأثیر می‌گذارد، بلکه بر ساختار و کارکردهای کل نظام بین‌المللی نیز اثرگذار است. از ابتدای قرن بیستم تا به امروز، روسیه تغییرات چشمگیری را در راهبردهای خود تجربه کرده است، از دوران جنگ سرد تا بحران‌های معاصر، و این تغییرات به وضوح در تعاملات بین‌المللی نمایان شده است.

در این کتاب، تلاش شده است تا با تحلیل دقیق و مستند، تأثیرات استراتژیک سیاست خارجی روسیه بر نظام بین‌المللی به تصویر کشیده شود. از بررسی سیاست‌های کلیدی روسیه در زمینه‌های امنیتی، اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک گرفته تا تحلیل پیامدهای آن‌ها برای سایر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، هر فصل این کتاب به گونه‌ای طراحی شده است که تصویری جامع از تأثیرات روسیه بر نظم جهانی را ارائه دهد.

با توجه به پیچیدگی‌های سیاست خارجی روسیه و تأثیرات عمیق آن بر معادلات بین‌المللی، این کتاب می‌تواند به پژوهشگران، دانشجویان و تحلیل‌گران بین‌المللی کمک کند تا درک بهتری از موقعیت روسیه در نظام جهانی و چالش‌های پیش روی آن به دست آورند. در نهایت، امید است که این اثر، با ارائه تحلیلی معتبر و جامع، سهمی در گسترش دانش و فهم ما از دینامیک‌های بین‌المللی و استراتژیک‌های جهانی ایفا کند.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

 فصل اول : سیاست خارجی روسیه 3

 فصل دوم : سیاست خارجی روسیه در بحران سوریه 15

2-1. مقدمه 15

2-2. چارچوب نظری 16

2-3. سوریه و اهمیت آن برای روسیه 20

2-4 مداخله روسیه در سوریه 23

2-5. قدرت هوشمند روسیه در سوریه 25

2-6. کارکردهای قدرت هوشمند در سوریه 27

2-6-1. اقدامات نظامی روسیه 28

2-6-1-1. روسیه و مدیریت عملیات شاخه زیتون 29

2-6-1-2. روسیه و پرستیژ قدرت نظامی 30

2-6-1-3. امتیاز استفاده از پایگاه های سوریه 32

2-6-1-4. روسیه و اصلاحات نظامی در سوریه 32

2-6-2. روسیه و وتو قطعنامه‌های ضد سوریه 34

2-6-3. روسیه و حفظ روابط با اسرائیل 36

2-6-4. روسیه و کمک‌های بشردوستانه و بازسازی سوریه 38

2-7. نتیجه گیری 39

2-8. منابع فصل دوم : 41

فصل سوم : بررسی تطبیقی سیاست خارجی روسیه در قبال قره‌باغ و اوکراین 47

3-1. مقدمه 47

3-2. چارچوب نظری 48

3-3. سیاست خارجی روسیه در خارج نزدیک 50

3-4. دستاوردهای روسیه در بحران قره‌باغ 53

3-4-1. برجسته‌سازی نقش روسیه نسبت به رقبا در بحران 53

3-4-2. استقرار نیروی صلح بانی روسیه 53

3-4-3. جلوگیری از شکست کامل ارمنستان 54

3-4-4. تقویت قدرت نرم روسیه 56

3-5. بحران اوکراین 59

3-6. سیر تحول روابط اوکراین و روسیه از 1991 – 2022 62

3-7. دلایل حمله روسیه به اوکراین 65

3-8. اقدام تهاجمی و پیامدهای منطقه‌ای برای روسیه 68

3-9. جمع‌بندی 73

3-10. منابع فصل سوم 75

 فصل چهارم :پیامدهای جنگ اوکراین برای تجارت جهانی 81

4-1. مقدمه 81

4-2. پیشینه تحقیق 83

4-3. مبانی نظری 84

4-4. پیشینه جنگ روسیه و اوکراین 87

4-5. بررسی تأثیرات اقتصادی جنگ روسیه علیه اوکراین 89

4-5-1. تأثیر جنگ بر اقتصاد اوکراین 89

4-5-2. تأثیر جنگ بر اقتصاد روسیه 91

4-5-3. تأثیر جنگ اوکراین بر اقتصاد جهانی 93

4-6. نتیجه‌گیری 99

4-7. منابع فصل چهارم 102

 فصل پنجم : وضعیت ناتو از حیث سازمان داخلی بعد از جنگ اوکراین 109

5-1. مقدمه 109

5-2. چارچوب نظري: امنيت همكاري جويانه 110

5-3. ایجاد ساختار امنیت همکای جویانه اروپایی 111

5-4.گسترش ناتو 114

5-5. اهداف ناتو از گسترش به شرق 115

5-6. روسیه و پیوستن اوکراین به ناتو 117

5-7. دیدگاه ها نسبت به تقویت یا تضعیف ناتو پس از جنگ اوکراین 120

5-8. تقویت ناتو پس از جنگ اوکراین 122

5-8-1. تقویت دیدگاه پیوستن اعضای جدید به ناتو 122

5-8-2. تقویت همکاری آمریکا وناتو 124

5-8-3. افزایش هزینه های دفاعی کشورهای عضو ناتو 124

5-8-4. تقویت روابط انگلیس با ناتو پس از برگزیت 125

5-9. واگرایی در ناتو بعد از جنگ اوکراین 127

5-9-1. محافظه کاری غرب در ورود به جنگ 128

5-9-2. یکجانبه گرایی آمریکا 129

5-9-3. مشکلات زیرساخت اقتصادی ناتو 132

5-9-4. اختلاف در مفهوم استقلال استراتژیک اروپایی (ESA) 133

5-10. جمع بندی 136

5-11. منابع فصل پنجم 141

 فصل ششم : تأثیر جنگ اوکراین بر صحنه سیاسی و امنیتی سوریه 147

6-1. مقدمه 147

6-2. چارچوب نظری 148

6-3. اهمیت سوریه برای روسیه 150

6-4. اهمیت اوکراین برای روسیه 153

6-5. استراتژی روسیه در قبال سوریه و اوکراین 157

6-6. تأثیر جنگ اوکراین بر صحنه سیاسی و امنیتی سوریه 162

6-6-1. بدبینی نیابتی به آمریکا 162

6-6-2. گرایش‌ها به سمت ایران 166

6-6-3. تقویت ایران و محور مقاومت 167

6-7. جمع‌بندی 168

6-8. منابع فصل ششم 170

 فصل هفتم : عملکرد سیاسی و اقتصادی بریکس در جنگ روسیه علیه اوکراین 175

7-1. مقدمه 175

7-2. ادبیات پژوهش؛ موازنه و دنباله روی نرم 176

7-3. عملکرد بریکس در جنگ اوکراین 178

7-3-1. عملکرد سیاسی 178

7-3-1-1. موضع بریکس در رای گیری ها علیه روسیه 179

7-3-1-2. موضع انتقادی بریکس علیه غرب 180

7-3-1-3. واژه گزینی مناسب در قبال روسیه 182

7-3-1-4. برگزاری مانور نظامی مشترک 183

7-3-2. عملکرد اقتصادی 185

7-3-2-1. استفاده از ارزهای ملی به جای دلار 185

7-3-2-2. حفظ روابط اقتصادی با روسیه 186

7-3-2-3. عدم مشارکت در تحریم های یکجانبه 189

7-4. جمع بندی 191

7-5. منابع فصل هفتم 195

جمع بندی 197